Thực hiện theo sự chỉ đạo của Trung ương và tỉnh về việc triển khai chương trình OCOP trên địa bàn thành phố Đồng Hới, vào cuối năm 2018, UBND thành phố đã ban hành chương trình thực hiện trên phạm vi toàn thành phố; đồng thời xây dựng kế hoạch triển khai nhiệm vụ cụ thể cho từng năm. Theo đó, từ năm 2019 đến nay, thành phố đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm giúp cán bộ và chủ thể thực hiện hiểu được mục đích, ý nghĩa của chương trình OCOP muốn hướng đến. Thành phố đã phối hợp với ngành chức năng mở nhiều lớp tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ kiêm nhiệm thực hiện chương trình OCOP ở các địa phương cũng như hướng dẫn cán bộ địa phương có định hướng trong việc tìm và chọn các sản phẩm tiềm năng, lợi thế tại đơn vị mình.

Bên cạnh đó, thành phố Đồng Hới cũng thực hiện hỗ trợ thương mại bằng việc bố trí các điểm trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP, tạo điều kiện cho các chủ thể tham gia các hội chợ trên địa bàn và các hội chợ ở các tỉnh, thành khác, qua đó đã góp phần quan trọng giúp các đơn vị tiếp cận, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm.

Anh Trần Mạnh Thịnh giám đốc Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Mai Thịnh ở phường Đồng Phú chuyên cung cấp cá chình giống, tư vấn kỹ thuật và bao tiêu đầu ra cho sản phẩm; đồng thời, cung cấp các mặt hàng hải sản tươi sống tại địa bàn. Hơn 6 năm nay, các sản phẩm thủy hải sản cao cấp của công ty như: Cá chình bông, bào ngư, tôm hùm, cua Năm Căn, tôm Alaska, cua Hoàng Đế …đã có mặt trong thực đơn của nhiều nhà hàng, khách sạn nổi tiếng trong và ngoài tỉnh. Anh Trần Mạnh Thịnh, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Mai Thịnh chia sẻ: “Trong quá trình sản xuất kinh doanh, chúng tôi luôn hướng đến mục tiêu xây dựng sản phẩm OCOP. Đầu tháng 7 năm 2022, tôi đã liên kết với anh Phạm Anh Tuân chủ Trang trại chim trĩ Quảng Bình mở nhà hàng Chill Garden tại thôn 6, xã Lộc Ninh. Thực đơn của nhà hàng có 2 món ăn chính, đó là món Thịt chim trĩ, sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh và món cá chình thăng hoa, đạt giải 3 cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Quảng Bình năm 2022 do sở Khoa học và Công nghệ Quảng Bình tổ chức. Đây là một hướng đi mới về xây dựng thương hiệu nông sản sạch theo chuỗi liên kết từ trang trại đến bàn ăn được nhiều khách hàng ưa chuộng. Tháng 4/2023, cá chình tiến vua, cá chình thăng hoa (Công ty TNHH thương mại dịch vụ Mai Thịnh) đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh. Sau khi đạt tiêu chuẩn OCOP, sản phẩm của chúng tôi càng được mọi người biết đến nhiều hơn, doanh thu nhờ đó cũng tăng đáng kể”.

Cá Chình tiến vua, sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh

Hiện nay, thành phố Đồng Hới có 8 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 3 sao, 4 sao cấp tỉnh. Đó là các sản phẩm 2 sản phẩm mực khô và nước mắm của Hợp tác xã sản xuất kinh doanh dịch vụ chế biến thủy sản Long Tám, thôn Đồng Dương, xã Bảo Ninh; thịt chim trĩ và trứng chim trĩ của Trang trại chim trĩ Quảng Bình ở thôn 6, xã Lộc Ninh; cá chình tiến vua; cá chình thăng hoa của Công ty TNHH Mai Thịnh; rượu nếp của cơ sở rượu Trường Chinh; trứng vịt của cơ sở Hiền Anh tại xã Đức Ninh.

Từ thực tế cho thấy, Chương trình OCOP đã phát huy tính sáng tạo của các chủ thể OCOP trong việc nghiên cứu, thử nghiệm các sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của thị trường. Cùng với đó, các chủ thể OCOP cũng đã nhận thức và quan tâm hơn đến việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp, nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện chất lượng dịch vụ bán hàng, góp phần tạo ra nguồn sản phẩm phong phú, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động và góp phần thiết thực vào thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Tuy nhiên, so với tiềm năng, lợi thế của địa phương, số lượng sản phẩm OCOP của thành phố vẫn còn khiêm tốn. Quá trình thực hiện chương trình vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Khó khăn lớn nhất là vẫn còn nhiều chủ thể chưa hiểu hết ý nghĩa, lợi ích của chương trình mang lại nên còn ngại về thủ tục, có tâm lý trông chờ, ỷ lại sự hỗ trợ của địa phương. Ngoài ra, năng lực các chủ thể còn hạn chế nên khó khăn trong đầu tư hoàn thiện quy trình sản xuất để nâng cao chất lượng và quảng bá sản phẩm.

Nâng cao chất lượng và sản phẩm OCOP, xây dựng một số sản phẩm đạt tiêu chuẩn thương hiệu quốc gia, hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh…là mục tiêu chính trong Chương trình OCOP giai đoạn 2023-2025 của thành phố Đồng Hới. Thành phố đã tiến hành khảo sát, đánh giá các sản phẩm thế mạnh có thể phát triển thành sản phẩm OCOP. Trong đó có nhiều sản phẩm thuộc nhóm thực phẩm như thủy hải sản khô, rượu, trứng, các sản phẩm từ bột, ngũ cốc, bún bánh, nem chả, bánh bột lọc, gà thả vườn, tinh dầu…Trên cơ sở kế hoạch của thành phố, các địa phương cũng đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình. Bà Hồ Thị Lý, Phó Chủ tịch UBND phường Hải Thành, nói: “ Địa phương chúng tôi có khá nhiều sản phẩm tiềm năng, nhưng thực tế là nhiều người dân chưa mặn mà với việc tham gia đánh giá sản phẩm OCOP vì họ ngại làm hồ sơ…Chúng tôi đang tích cực tuyên truyền, vận động để bà con hiểu được lợi ích của chương trình. Hiện tại phường đã chọn được sản phẩm rượu Cao Hiền, là sản phẩm đáp ứng khá đầy đủ các yêu cầu của chương trình OCOP. Chúng tôi đang cùng chủ thể tập trung thực hiện các bước theo đúng quy trình, phấn đấu đến cuối năm sẽ hoàn tất hồ sơ.”

Thực hiện chương trình OCOP gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, xã Nghĩa Ninh đã chọn phát triển sản phẩm truyền thống là tinh dầu tràm, dầu sả. Xã đã vận động thành lập được Tổ nghề nghiệp nấu tinh dầu sả, dầu tràm với 7 hộ thành viên tham gia, có tổng số vốn ban đầu là 400 triệu đồng. Tổ đã thực hiện trồng và thu hoạch cây dược liệu trên tổng diện tích 10ha. Trung bình một năm, Tổ nấu tinh dầu sả, tràm sản xuất được khoảng 500 lít tinh dầu, cho doanh thu hơn 1 tỷ đồng, thu lãi ròng hàng trăm triệu đồng/năm, thu hút hàng chục lao động ở địa phương với mức thu nhập dao động trong khoảng 5-7 triệu đồng/người/tháng. Bà Đào Thị Lài, Chủ tịch Hội Nông dân xã Nghĩa Ninh chia sẻ: “Trong phạm vi chức năng của mình, Hội Nông dân xã đang vận động bà con tiếp tục đầu tư mở rộng qua mô sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, phấn đấu đạt tiêu chuẩn Vietgap, tiếp đó sẽ làm hồ sơ để công nhận sản phẩm OCOP”.

Để từng bước phát triển sản phẩm OCOP theo chiều sâu, hiệu quả và bền vững, tạo nên sức bật mới để thực hiện thành công chương xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu giai đoạn 2023-2025, thành phố Đồng Hới đã và đang khắc phục những khó khăn, vận dụng linh hoạt các chính sách để tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các chủ thể hoàn thiện sản phẩm đúng quy định, lộ trình đề ra, phấn đấu mỗi năm có từ 2 đến 3 sản phẩm  tham gia đánh giá, phân hạng và đạt từ 3 sao trở lên.

Ông Nguyễn Đức Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Đồng Hới cho biết: “Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc nhằm đưa Chương trình OCOP phát triển hơn trong thời gian tới, thành phố ĐH sẽ tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Chương trình OCOP thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Chỉ đạo UBND cấp xã thực hiện rà soát, khuyến khích và hướng dẫn người dân, các chủ thể kinh tế tham gia chương trình; đảm bảo sản phẩm OCOP có tính cộng đồng cao và chất lượng tốt. Bên cạnh đó là tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực, chuyển đổi tư duy cho cán bộ quản lý và các chủ thể OCOP. Thành phố sẽ triển khai thực hiện các chính sách của trung ương và tỉnh liên quan đến Chương trình OCOP bao gồm: Chính sách hỗ trợ tín dụng, vùng sản xuất tập trung, hỗ trợ khoa học công nghệ …đồng thời tạo điều kiện để tổ chức các hoạt động giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm với nhiều hình thức…”

Mang lại lợi ích cho cộng đồng, góp phần thay đổi tư duy về kinh tế nông thôn… là hiệu quả rõ nhất của chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” tại thành phố Đồng Hới sau 5 năm triển khai thực hiện. Hy vọng với những giải pháp đồng bộ mà thành phố đang tập trung thực hiện, thời gian tới Đồng Hới sẽ có thêm nhiều sản phẩm OCOP chất lượng cao, đáp ứng được nhu cầu thị trường, trở thành động lực để phát triển kinh tế tại TP Đồng Hới, giúp người dân nâng cao thu nhập, chất lượng cuộc sống ngày càng được cải thiện.

Ly Na